Vaxt var idi, göz yaşı azadlıq simvoluydu: vaxt var idi, yox idi qulun ağlamaq haqqı. Nəysə... ruhu şad olsun aldığımız canların. Heç çoxu içilmədi axıdılan qanların... Ey bizim əsrimizin gözəllik salonları, savaşda Janna Darkın saç düzümü necəydi?

Məmmədhüseyn kasıb bir kəndli idi. Günlərin bir günü kirvəsinin oğlu ona bir quzu sovqat göndərdi. Məmmədhüseyn istədi quzunu kəsə. Amma heyvanın belini sığallayıb gördü ki, bir dəridir, bir sümük. Bıçağı tulladı yerə. Quzunu da bağçaya ötürdü ki, bir neçə gün otlayıb əmələ gəlsin. Həmin vaxt qonşuluqda, Əziz xanın evində yenə çal-çağır vardı. Əziz xan içib keflənmişdi, uca səslə mahnı oxuyurdu. Məmmədhüseyn nə fikirləşdisə, quzunu bağçadan çıxardı. Qucağına alıb xanın evinə sarı yollandı. Həyətə girəndə gördü ki, burada yekə tut ağacı var, altında da üç-dörd quzu otlayır. Çardağın altında bir ağ at bağlanmışdı. Mətbəxdən qab-qacaq səsi gəlirdi. Qulluqçular mətbəxdən evə xörək, evdən də mətbəxə boş qab-qacaq daşıyırdılar. Məmmədhüseyn pilləkənlərlə eyvana qalxdı və nökərlərdən birinə dedi: − Sadıq əmioğlu, xana ərz elə ki, Məmmədhüseyn quzu gətirib.

Baharın orta ayı idi. Şəhərin kənarında olan böyük bir bağçada hər yerdə olan kimi, ağaclar göyərib yarpaq açmışdı. Bu bağ dövlətli adamın deyildisə də, lakin sahibi Aslan çox çalışqan olduğu üçün, hər gün öz ruzusunu qazanıb külfəti ilə bahəm bəxtiyar yaşayırdı. Aslan bağ-çaya çox qulluq etdiyi üçün, bağ şəhərin bütün başqa bağlarından gözəl idi. Hər tərəfdə ağaclar, sərvlər, çinarlar, alma, armud, gilas ağacları qayda və nizam ilə əkilib, aralarında alçaq göy ot bitmiş idi. Bağçanın ortasında bir hovuza dörd balıq buraxılmışdı ki, durulduğundan nur kimi parlayan suyun arasında cəld hərəkətləri ilə şad üzürdülər. Suyun zərif şəfəqləri hovuzu əhatə edən yaşıl ağacların üstünə düşüb keçəndə, ildırıma bənzədiyi üçün, bu lətafətə tamaşa edəni qüvveyi-bərqiyyə kimi mütəəssir edirdi. Ağaclarda cürbəcür güllər açılıb səhneyi-asimana baxıb gülürdü. Xəfif əsən hava ney kimi bülbülani-xoşəlhanın həzin nəvasına qatışıb, mahir bir musiqişünasın belə çala bilməyəcəyi lətif havalar çalırdı.

“Ole Lukoye” — Hans Kristian Andersenin ən poetik və təsirli nağıllarından biridir. Bu əsərdə Andersen yuxu, uşaq xəyalları və təxəyyülün sehrini bədii şəkildə təsvir edir. Nağılın qəhrəmanı Ole Lukoye (bəzi tərcümələrdə “Yuxu baba” və ya “Yuxu gətirən”) adlı sehrli bir varlıqdır. O, hər axşam uşaqların yanına gəlir, onlara gözlərinə süd kimi yumşaq toz səpir və yuxular aləminə aparır. Ole Lukoye-nin iki çətiri var: Birincisi, bəzəkli və parlaqdır – o, bu çətiri yaxşı uşaqların başı üzərində açır və onlara gözəl, xoş yuxular göstərir. İkincisi, sadə və boz çətirdir – o, bunu pis və tərbiyəsiz uşaqların üzərində açır, onlar isə heç bir yuxu görmürlər.

"Qızlar bulağı" romanı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin yaradıcılığında xüsusi yer tutur. "Nağıl içində nağıl" motivini xatırladan əsər Çoponun həyatının üç fərqli dövrünü əhatə edir. Çopo bütün həyatı boyu sanki dönüb-dolaşıb "Qızlar bulağı" ətrafında fırlanır. Çoponun mühafizəkarlıqdan kənar, azad mühiti eyni zamanda Azərbaycan milli kimliyini ifadə edir. Y.V.Çəmənzəminlinin repressiya qurbanına çevrilməsinin əsas səbəblərindən biri kimi göstərilən bu roman günümüzdə də aktuallığını qoruyur.